Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) Nedir?
KURGAN, Kuruluş Gözetimli Analiz Sisteminin kısaltmasıdır. KURGAN sistemi, işletmelerin mali işlemlerini ve ticari faaliyetlerini anlık olarak analiz eden bir yapay zeka uygulamasıdır. Bu sistem sayesinde klasik denetimlerde olduğu gibi yıllar sonra değil, işlemler gerçekleştikçe kontrol yapılır.

KURGAN, işletmelerin tüm mali hareketlerini elektronik ortamda adım adım izler. Kesilen faturalar, banka transferleri, stok kayıtları ve beyannameler anlık olarak analiz edilir. Sistem, olağan dışı veya riskli bir işlem tespit ettiğinde ise mükellefi izaha davet eder. 

KURGAN Ne İşe Yarar? 
KURGAN’ın temel amacı, vergi kayıplarını önlemek ve sahte belge kullanımını engellemektir.

Bu sistem ile;

• Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgeler anında tespit edilir.
• Beyanname ve mali tablolar arasındaki tutarsızlıklar ortaya çıkar.
• Stok kayıtları ile fiili durum arasındaki farklılıklar belirlenir.
• Elektronik belgelerdeki (e-fatura, e-defter, e-arşiv) uyumsuzluklar saptanır.
• Sektörel kıyaslamalar yapılır ve olağandışı kar/zarar oranları işaretlenir.

Kuruluş Analizi Nedir? 
Kuruluş analizi, işletmelerin mali tablolarını, beyanlarını ve ticari hareketlerini sistematik olarak inceleme yöntemidir. Vergi denetim sürecinde kuruluş analizi, hatalı kayıtların ve sahte belge düzenleme risklerinin ortaya çıkarılmasında kritik bir araçtır.

KURGAN sistemi, kuruluş analizini otomatik hale getirir. Böylece mükelleflerin işlemleri sürekli gözetim altında tutulur.

KURGAN Vergi Denetim Süreci
KURGAN vergi denetim süreci şu adımlardan oluşur:

• Sistem, işlemleri tarar ve risk puanı hesaplar.
• Yüksek riskli işlemler için mükellefe e-tebligat gönderilir.
• Mükelleften belge ve açıklama talep edilir.
• Açıklama yeterli görülürse dosya kapanır, yeterli görülmezse incelemeye sevk edilir.

KURGAN Kimler İçin Yapılır?
Sistem, tüm mükellefleri kapsar. Ancak, KURGAN sistemine özellikle dahil olan mükellefler aşağıdaki gibidir:

• KDV iadesi talebinde bulunan firmalar,
• Yüksek işlem hacmine sahip işletmeler,
• Geçmişte sahte belge kullanımı veya beyanname düzeltmesi yapan mükellefler.

Riskli Mükellef Olmanın Sonuçları Nelerdir?
KURGAN sisteminde riskli mükellef sayılmak ciddi sonuçlar doğurur. Bu durumda işletmeler, 3 kata kadar vergi ziyaı cezası ile karşılaşır ve 3 ila 8 yıl arasında değişen hapis cezası riskiyle karşı karşıya kalır. Ayrıca teminat yükümlülüğü ve ihtiyati haciz gibi mali yaptırımlar da devreye girer. Tüm bunların yanında, iş ortakları, finans kuruluşları ve müşteriler nezdinde güven kaybı yaşanır ve şirketin itibarı zedelenir.

Riskten Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Riskli mükellef olmamak için işletmelerin şu önlemleri alması gerekir:

• e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv kayıtlarını düzenli kontrol etmek,
• Fiili ve kaydi stokları uyumlu tutmak,
• Beyannameleri gelir tablosu ve mizan ile karşılaştırmak,
• İşlemleri banka ve finans kuruluşları üzerinden gerçekleştirmek,
• Belgeleri düzenli arşivlemek,
• Mali müşavir ile sürekli iletişimde kalmak.